2η Γιορτή-Φεστιβάλ Κωνσταντινουπολιτών στο Βυζαντινό Αθλητικό Κέντρο με συμμετοχή της Εστίας Κων/πόλεως

Στο διήμερο 1 και 2 Οκτωβρίου 2011 στο Βυζαντινό Αθλητικό Κέντρο, στον Άλιμο, όπου ως γνωστόν έγινε η 2η Γιορτή-Φεστιβάλ Κωνσταντινουπολιτών με τη συμμετοχή των κων/τικων σωματείων , η Εστία Κων/λεως με το Γηροκομείο της δεν ήταν δυνατόν να λείψει.

Στον υπαίθριο χώρο είχαν στηθεί τα περίπτερα των αδελφών σωματείων και μεταξύ αυτών και το περίπτερο μας με μια θαυμάσια αφίσα του Γηροκομείου με φωτογραφία από το κτίριο και με φωτογραφίες από τη διαμονή, διατροφή και ψυχαγωγία των ενοίκων.

Διετίθεντο  επίσης τα καλαίσθητα φυλλάδια της Εστίας στην ελληνική και αγγλική γλώσσα. Σε όλη τη διάρκεια του διημέρου μέλη της Διοίκησης ήσαν εκεί για να εξυπηρετήσουν το κοινό παρέχοντες πληροφορίες για το γηροκομείο και διανέμοντας φυλλάδια.

Τη δεύτερη μέρα της Γιορτής το απόγευμα στην αίθουσα διαλέξεων μπροστά σε πολυπληθές ακροατήριο η Διευθύντρια του Γηροκομείου κα Ευθυμία Καρβουνοπούλου και ο Ψυχολόγος κος Κώστας Μιχαηλίδης μίλησαν με θέμα: «Μιά φορά και ένα καιρό….»

Οι ομιλίες τους εντυπωσίασαν κοινό και ακολούθησε διάλογος. Η παρουσία της Εστίας κρίνεται ως απόλυτα ικανοποιητική και ελπίζεται να ξανασυναντηθούμε και στο μέλλον στην επόμενη γιορτή.

Ακολουθεί το κείμενο της ομιλίας της κας Καρβουνοπούλου:

Μια φορά και ένα καιρό…Η θεραπευτική διάσταση της αναπόλησης.

Όλοι οι άνθρωποι χρησιμοποιούν συχνά τις προσωπικές τους αναμνήσεις ως μηχανισμό αντιμετώπισης συναισθηματικών δυσκολιών και καθημερινών προκλήσεων. Με αυτό τον τρόπο τα μικρά παιδιά μαθαίνουν, οι ενήλικες ορίζονται στον κοινωνικό τους περίγυρο και διαγράφουν την πορεία  τους και τα άτομα της Τρίτης Ηλικίας αναπολούν για να διατηρήσουν την ταυτότητά τους και την αίσθηση της ατομικότητάς τους. Το παρελθόν στην Ηλικίωση, δείχνει να παίζει πολύ σημαντικό ρόλο καθώς συχνά το μέλλον είναι προκαθορισμένο και ίσως σύντομο.

Αυτή η πρακτική αναπόλησης και εξιστόρησης εμπειριών είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την Τρίτη Ηλικία. Η εμπειρία γίνεται ιστορία, η ιστορία παραμύθι, το παραμύθι γνώση.

Οι ερευνητές διαφώνησαν αρκετά για τη σχέση αναπόλησης και Τρίτης Ηλικίας. Συγκεκριμένα, ο Sigmund Freud πίστευε πως η προσωπική ιστορία ενός ηλικιωμένου ατόμου είναι τόσο μεγάλη και πολύ-επίπεδη που δεν ενέχει απολύτως καμία δυναμικότητα για περαιτέρω ωρίμανση. Λίγο αργότερα, ο Robert Butler δήλωσε πως η τάση του ηλικιωμένου ατόμου να αναπολεί και να επικοινωνεί τις εμπειρίες του, συνίσταται  σε μια πρακτική που μεταφέρει « διαστρεβλωμένες» πληροφορίες και αποτελεί εμμονή με το παρελθόν, κατατάσσοντάς τη σε μια κατάσταση παθολογική.

Ο Erikson, αντίθετα, υποστήριξε πως η προσωπική ιστορία του καθενός και η συχνότητα της ανάκλησης αυτών των εμπειριών είναι απόλυτα υγιής και ενισχύει την ομαλή μετάβαση του ενήλικα στην Ηλικίωση. Δηλαδή, ο ηλικιωμένος θυμάται, αναπολεί, επικοινωνεί την εμπειρία του με τον έξω κόσμο, αποδέχεται παρελθοντικές επιλογές και συμπεριφορές, αποκτά νόημα η ζωή του και ο ίδιος επιτυγχάνει  να γεράσει ομαλά και να αφεθεί στην μετέπειτα ζωή και στο τέλος της, το θάνατο.

Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Καθώς το προσδόκιμο ζωής ολοένα και αυξάνεται και η αναπόληση αποτελεί βασική πρακτική των Ηλικιωμένων, η Σύγχρονη Γεροντολογία μας καλεί να την ορίσουμε, να διακρίνουμε τα υγιή στοιχεία από τις έμμονες καταστάσεις και πιθανά να την χρησιμοποιήσουμε ως βασικό εργαλείο στην κλινική πρακτική. Αυτό μπορεί να συμβεί τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο. Στην κλειστή δομή μιας Μονάδας Φροντίδας, η ομαδική προσέγγιση λειτουργεί θεραπευτικά σε πολλαπλά επίπεδα, κοινωνικοποιεί και ενισχύει την διαφορετικότητα.

Η ανάσυρση των αναμνήσεων γίνεται με πολλούς τρόπους . στόχος είναι να ερεθίσουμε τις αισθήσεις, να θυμηθούμε τα παλιά, να νιώσουμε εκείνα τα συναισθήματα, να μοιραστούμε τις προσωπικές ιστορίες, να συμφωνήσουμε, να διαφωνήσουμε και πάλι από την αρχή. Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονίσω πως δεν μας ενδιαφέρει η ‘ ιστορικότητα’ των ιστοριών αλλά ο τρόπος που βιώνει και ανακαλεί τα γεγονότα.

Η διεξαγωγή μιας τέτοιας ομάδας απαιτεί εμπειρία και συνεχή επαγρύπνηση καθώς η ανάκληση εμπειριών μπορεί να είναι και επώδυνη. Ο συντονιστής οφείλει να αποφεύγει τον κίνδυνο αυτό και να καθιστά την ομάδα ως ένα περιβάλλον ασφάλειας και αποδοχής. Στη θεραπεία δια των αναμνήσεων λοιπόν, ποικίλα μέσα αποτελούν βασικά εργαλεία: φωτογραφίες, εικόνες, μουσική, αντικείμενα, γεύσεις, μυρωδιές, ιστορίες, παραμύθια.

Καρβουνοπούλου Ευθυμία
Γεροντολογική Ψυχολόγος, M.A.